Cholesterol często bywa przedstawiany jako wróg numer jeden naszych serc i naczyń krwionośnych. Jednak w rzeczywistości jest to substancja niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Cholesterol pełni wiele ważnych funkcji, m.in. bierze udział w produkcji hormonów płciowych i nadnerczy, a także jest kluczowy w syntezie witaminy D3. Ponadto wspiera prawidłowe działanie układu nerwowego oraz mózgu. Skąd więc negatywne skojarzenia z cholesterolem?
Różne rodzaje cholesterolu i ich rola w zdrowiu
Problemem nie jest cholesterol sam w sobie, ale jego nadmiar i nieprawidłowy rozkład poszczególnych frakcji. W organizmie wyróżniamy kilka rodzajów cholesterolu – LDL, HDL i VLDL. LDL, potocznie zwany „złym cholesterolem”, sprzyja odkładaniu się blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. HDL, czyli „dobry cholesterol”, pomaga usuwać nadmiar cholesterolu z krwi i chroni naczynia przed uszkodzeniami. VLDL to frakcja o najgorszym wpływie na układ krążenia, ponieważ transportuje tłuszcze, które mogą przyczyniać się do miażdżycy. Dlatego tak ważne jest, aby zachować odpowiednie proporcje między tymi frakcjami, a nie tylko skupiać się na całkowitym poziomie cholesterolu.
Styl życia a produkcja cholesterolu
Cholesterol obecny w spożywanych produktach ma stosunkowo niewielki wpływ na jego poziom we krwi. Większość cholesterolu jest bowiem wytwarzana przez naszą wątrobę. To, ile go produkuje, zależy przede wszystkim od stylu życia. Nieprawidłowa dieta, palenie papierosów oraz chroniczny stres powodują zwiększoną produkcję cholesterolu przez wątrobę, co prowadzi do podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi i może sprzyjać rozwojowi chorób układu sercowo-naczyniowego.
Jak dieta wpływa na cholesterol?
W profilaktyce i regulacji poziomu cholesterolu kluczowa jest odpowiednia dieta. Należy ograniczyć spożycie żywności wysoko przetworzonej, gotowych dań, fast foodów oraz produktów bogatych w cukier. W codziennym jadłospisie powinny dominować warzywa i owoce, które dostarczają cennego błonnika, antyoksydantów, bioflawonoidów oraz chlorofilu. Te składniki wspomagają obniżenie cholesterolu i pomagają zachować jego równowagę. Warto także włączyć do diety produkty takie jak płatki owsiane, czosnek, imbir, rośliny strączkowe, żurawinę, gorzkie kakao, yerba mate czy wyciąg z liści karczocha, które wspierają prawidłowy poziom cholesterolu.
Zdrowe tłuszcze – sojusznicy w walce z nadmiarem cholesterolu
Wbrew obiegowym opiniom tłuszcze nie są wrogiem, którego należy unikać. Ich całkowite wykluczenie z diety może prowadzić do wzrostu poziomu cholesterolu. Kluczowe jest jednak wybieranie zdrowych źródeł tłuszczu. Do codziennej diety warto wprowadzić oliwę z oliwek extra virgin, awokado, orzechy, pestki oraz nasiona. Szczególnie ważne są tłuste ryby morskie, takie jak łosoś, sardynki, śledź, halibut czy makrela, które dostarczają kwasy omega-3 oraz witaminę E. Te składniki działają przeciwzapalnie i pomagają ograniczać tworzenie się blaszek miażdżycowych, chroniąc tym samym serce i naczynia.
