Łuszczyca to przewlekła, zapalna choroba skóry o charakterze autoimmunologicznym. Oznacza to, że nie jest ona zakaźna – nie można się nią zarazić przez kontakt z chorą osobą czy wspólne używanie przedmiotów. W populacji europejskiej i północnoamerykańskiej częstość jej występowania wynosi około 2–3 %. Choroba może ujawnić się w każdym wieku, dotyka zarówno kobiet, jak i mężczyzn, a jej przebieg bywa nawrotowy – występują okresy zaostrzeń i remisji.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Dokładne mechanizmy powstawania łuszczycy wciąż nie są w pełni poznane, jednak wiadomo, że jej rozwój ma charakter wieloczynnikowy. Istotną rolę odgrywają czynniki genetyczne – u osób, u których oboje rodzice cierpieli na łuszczycę, ryzyko zachorowania może sięgać nawet 50–70 %. Do rozwoju i zaostrzenia choroby przyczyniają się również czynniki środowiskowe: infekcje (np. paciorkowcowe), stres, urazy mechaniczne skóry (tzw. efekt Koebnera), palenie papierosów, nadmierne spożycie alkoholu, niektóre leki oraz choroby współistniejące.
W przebiegu łuszczycy dochodzi do zaburzeń pracy układu odpornościowego – limfocyty T są nieprawidłowo aktywowane i wydzielają cytokiny, które prowadzą do przyspieszonego podziału komórek skóry. W efekcie na skórze pojawiają się charakterystyczne zmiany łuszczące.
W przebiegu łuszczycy dochodzi do zaburzeń pracy układu odpornościowego – limfocyty T są nieprawidłowo aktywowane i wydzielają cytokiny, które prowadzą do przyspieszonego podziału komórek skóry. W efekcie na skórze pojawiają się charakterystyczne zmiany łuszczące.
Objawy i przebieg choroby
Podstawowym objawem łuszczycy są czerwono-brunatne grudki lub plamy pokryte srebrzystymi łuskami. Najczęściej występują na łokciach, kolanach, owłosionej skórze głowy i dolnej części pleców, ale mogą pojawiać się także na dłoniach, stopach czy w fałdach skóry. Choroba ma charakter przewlekły i nawrotowy – okresy poprawy przeplatają się z zaostrzeniami.
U części pacjentów łuszczyca zajmuje również paznokcie – płytki stają się zgrubiałe, kruche, pojawiają się na nich wgłębienia lub przebarwienia. Około 20–30 % chorych może rozwinąć łuszczycowe zapalenie stawów, które prowadzi do bólu, obrzęku i ograniczenia ruchomości stawów.
U części pacjentów łuszczyca zajmuje również paznokcie – płytki stają się zgrubiałe, kruche, pojawiają się na nich wgłębienia lub przebarwienia. Około 20–30 % chorych może rozwinąć łuszczycowe zapalenie stawów, które prowadzi do bólu, obrzęku i ograniczenia ruchomości stawów.
Rodzaje łuszczycy
Wyróżnia się kilka odmian choroby:
- łuszczyca plackowata (zwyczajna) – najczęstsza forma, z dużymi zmianami o nieregularnych kształtach,
- łuszczyca krostkowa – z obecnością krost i wysięku,
- łuszczyca kropelkowa – z drobnymi zmianami o średnicy poniżej 1 cm, często po infekcji,
- łuszczyca odwrócona (fałdowa) – występująca głównie w fałdach skóry, np. w pachwinach,
- łuszczyca paznokciowa – dotycząca płytki paznokciowej,
- erytrodermia łuszczycowa – ciężka postać z rozległym zajęciem skóry i złuszczaniem.
Diagnostyka i leczenie
Rozpoznanie łuszczycy najczęściej opiera się na badaniu dermatologicznym – lekarz ocenia wygląd zmian, ich lokalizację i przebieg choroby. W niektórych przypadkach wykonuje się biopsję skóry.
Leczenie zależy od nasilenia choroby. W postaciach łagodnych stosuje się miejscowo preparaty złuszczające, maści z mocznikiem, kwasem salicylowym, pochodne witaminy D oraz glikokortykosteroidy. W cięższych przypadkach wdraża się leczenie ogólne – leki immunosupresyjne, retinoidy, leki biologiczne lub fototerapię (naświetlanie promieniami UVA/UVB).
Celem terapii jest uzyskanie remisji, ograniczenie objawów i wydłużenie okresów bez nawrotu. Choć łuszczycy nie można całkowicie wyleczyć, współczesna medycyna pozwala skutecznie ją kontrolować.
Leczenie zależy od nasilenia choroby. W postaciach łagodnych stosuje się miejscowo preparaty złuszczające, maści z mocznikiem, kwasem salicylowym, pochodne witaminy D oraz glikokortykosteroidy. W cięższych przypadkach wdraża się leczenie ogólne – leki immunosupresyjne, retinoidy, leki biologiczne lub fototerapię (naświetlanie promieniami UVA/UVB).
Celem terapii jest uzyskanie remisji, ograniczenie objawów i wydłużenie okresów bez nawrotu. Choć łuszczycy nie można całkowicie wyleczyć, współczesna medycyna pozwala skutecznie ją kontrolować.
Jak żyć z łuszczycą – codzienna profilaktyka
Życie z łuszczycą wymaga systematyczności i odpowiedniej pielęgnacji. Należy unikać podrażnień mechanicznych, silnych detergentów, mycia gąbką oraz stosowania kosmetyków zawierających alkohol. Skórę warto natłuszczać i osuszać delikatnie, przykładając ręcznik, a nie pocierając.
W profilaktyce duże znaczenie mają:
- unikanie stresu i sytuacji przeciążenia psychicznego,
- utrzymywanie zdrowej masy ciała,
- zbilansowana dieta bogata w warzywa, owoce i kwasy omega-3,
- ograniczenie alkoholu i zaprzestanie palenia papierosów,
- regularna aktywność fizyczna.
Nie bez znaczenia jest także wsparcie psychologiczne – łuszczyca może wpływać na samoocenę, relacje i samopoczucie, dlatego warto rozmawiać o trudnościach i korzystać z pomocy specjalistów.
Wsparcie specjalistyczne w AVIMED
W Centrum Medycznym AVIMED w Bytomiu istnieje możliwość konsultacji z dermatologiem w przypadku podejrzenia łuszczycy lub potrzeby prowadzenia terapii tej choroby. Rejestracja: (+48) 519 147 005
Warto skorzystać z pomocy specjalisty i opracować indywidualny plan leczenia oraz pielęgnacji, który pozwoli utrzymać długotrwałą remisję i poprawić jakość życia.