Depresja nie ma płci, koloru skóry, statusu społeczno- ekonomicznego- może dotknąć każdego z nas, choć częściej występuje u kobiet, u osób bez odpowiedniego wsparcia, najczęściej w przedziale między 20 a 40 rokiem życia.
Według danych pochodzących ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), depresja jest obecnie czwartą najczęściej występującą chorobą na świecie. Prognozuje się, że już 2030 roku stanie się ona najczęściej diagnozowaną chorobą na świecie, deklasując m.in. choroby układu krążenia czy nowotwory złośliwe. W chwili obecnej, depresja występuje u około 350 mln ludzi, przy czym w Polsce jest obecnie około 1,5 mln chorych. W 2017r sprzedawano w naszym kraju 1 mln 760 tys. Opakowań leków przeciwdepresyjnych miesięcznie. Niestety, z powodu depresji, ginie rocznie około miliona osób na świecie, a więc prawie 4 tysiące osób każdego dnia. Depresja może być z powodzeniem leczona. Jak ją rozpoznać i jak z nią walczyć?
Objawy
Pierwszorazowe, pojedyncze zaburzenie nastroju to epizod depresyjny, w przypadku kolejnych epizodów- mówimy o depresji nawracającej. Depresja to inaczej choroba afektywna jednobiegunowa, w odróżnieniu od choroby afektywnej dwubiegunowej, gdzie poza objawami depresji, występują również objawy manii (m.in. podwyższony nastrój i napęd, rozhamowanie seksualne, gonitwa myśli, często urojenia wielkościowe, czyli przekonanie o niezwykłych zdolnościach).
Aby rozpoznać epizod depresyjny, objawy muszą występować przez co najmniej 2 tygodnie. Należą do nich:
- obniżenie nastroju i napędu,
- spadek koncentracji i uwagi,
- niska samoocena, poczucie bycia gorszym, słabszym, nic nie wartym, brak wiary we własne możliwości,
- wyrzuty sumienia, poczucie winy,
- czarnowidztwo, brak wiary w to, że kiedyś będzie lepiej,
- brak energii (anergia), chęci i motywacji do działania- chory najchętniej cały dzień spędziłby w łóżku,
- brak odczuwania przyjemności (anhedonia),
- narastanie objawów w godzinach porannych, wieczory dają niewielką ulgę w odczuwaniu objawów,
- myśli rezygnacyjne, myśli samobójcze oraz tendencje do ich realizacji, co stanowi bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia chorego- wymaga natychmiastowej pomocy!
Depresja - skąd się bierze?
Etiopatogeneza depresji jest niezwykle skomplikowana. Istnieje wiele teorii jej powstawania. Najważniejsza hipoteza jednak, opiera się na zmianach w neuroprzekaźniectwie w mózgu – to tzw. Hipoteza monoaminowa. Według niej, depresja jest efektem spadku neuroprzekaźnictwa serotoninergicznego, dopaminergicznego, noradrenergicznego i wzrostu neuroprzekaźnictwa acetylocholinergicznego. W depresji obserwujemy również zmiany strukturalne mózgu, jak np. zmniejszenie objętości hipokampa, płatów czołowych, oczodołowej kory przedczołowej, przedniej części zakrętu obręczy czy ciał migdałowatych. Co ciekawe, tendencja do zachorowania na depresję, jest dziedziczna- u 10-13% dzieci osoby chorej na depresję, również wystąpi depresja. Ponadto obserwuje się, że depresja częściej dotyka kobiety, osoby pozbawione wsparcia społecznego, doświadczające przykrych wydarzeń życiowych, narażone na długotrwały stres czy sytuacje negatywnie wpływające na poczucie własnej wartości.
Leczenie depresji
Leki przeciwdepresyjne podzielić możemy na kilka grup:
- Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD), np. ampitryptylina, imipramina, klomipramina.
- Inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI)- sertralina, escitalopram, paroksetyna, fluoksetyna, fluwoksamina, citalopram.
- Inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI), np.- wenalfaksyna, duloksetyna.
- Inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i dopaminy (NDRI), np. bupropion.
- Inhibitory monoaminooksydazy (IMAO)- np. moklobemid.
- Inne, np. mirtazapina, mianseryna, trazodon, tianeptyna, wortioksetyna.